Het kan zo zijn dat u een handelsnaam voert die ook door een ander wordt gevoerd of die daar heel erg op lijkt. Dit kan verwarring opleveren bij uw klanten of afnemers. Wanneer kunt u hier iets tegen doen?
Wat is een handelsnaam eigenlijk?
Een handelsnaam is simpel gezegd de naam waaronder jij je bedrijf naar buiten toe presenteert. Dat kan bijvoorbeeld je eigen naam zijn, een fantasienaam of iets wat je activiteit beschrijft (zoals “Bakkerij Jansen” of “Snelle Slotenmaker”). Je hoeft de naam niet officieel te registreren: op het moment dat je deze naam gebruikt in je bedrijfsvoering – bijvoorbeeld op je website, facturen of social media – ontstaat er al een vorm van bescherming via de Handelsnaamwet.
Let op: inschrijving bij de Kamer van Koophandel is niet vereist, maar kan wel helpen als bewijs.
Let wel: de eerste gebruiker van een handelsnaam heeft in principe het meeste recht. Zelfs als jij de naam als eerste hebt ingeschreven bij de KvK, maar een ander de naam eerder gebruikte in het economisch verkeer, dan sta je waarschijnlijk zwakker. Gebruik gaat dus vóór inschrijving.
Mag iemand anders dezelfde handelsnaam gebruiken?
In principe niet. Volgens de Handelsnaamwet mag een andere onderneming niet jouw handelsnaam gebruiken, of een naam die daar sterk op lijkt, als daardoor verwarring ontstaat of kan ontstaan bij het publiek. Dit geldt ook als jullie verschillende diensten aanbieden, maar mensen toch denken dat er een band bestaat tussen jullie bedrijven.
Wat voor soort verwarring bedoelen we dan?
De wet maakt onderscheid tussen:
- Directe verwarring: een klant denkt bijvoorbeeld dat hij bij jouw bedrijf bestelt, maar bestelt per ongeluk bij de ander.
- Indirecte verwarring: mensen zien wel verschil, maar denken dat jullie samenwerken of aan elkaar gelinkt zijn.
Beide soorten verwarring kunnen schade veroorzaken – van gemiste omzet tot reputatieschade – en vormen een juridische grond om in actie te komen.
Daadwerkelijke verwarring is niet vereist. Volgens de Handelsnaamwet is “gevaar voor verwarring” al voldoende. Je hoeft dus niet te bewijzen dat klanten daadwerkelijk zijn vergist – het risico daarop is genoeg.
Waar kijkt een rechter naar bij verwarringsgevaar?
Of er verwarringsgevaar bestaat, bepaalt de rechter aan de hand van meerdere omstandigheden. Er is een aantal factoren die vaak als handvatten dienen:
- De mate van gelijkenis tussen de handelsnamen. Niet alleen in spelling, maar ook in klank en algemene indruk. Daarbij kijkt men met de bril van een gemiddeld oplettende klant – dus niet extreem kritisch of juist heel slordig.
- Plaats van vestiging. Hoe dichter de bedrijven bij elkaar in de buurt zitten, hoe groter de kans dat ze dezelfde klanten trekken. Al speelt dit criterium online een steeds kleinere rol.
- Karakter van de vestigingsplaats. In een kleine gemeenschap zoals Schiermonnikoog is een opvallende naam al snel uniek, terwijl diezelfde naam in Amsterdam wellicht niet opvalt tussen soortgelijke bedrijven.
- Aard van de onderneming. Hoe meer de bedrijven op elkaar lijken qua diensten of producten, hoe groter het risico op verwarring. Denk aan twee kapperszaken, of twee horecaondernemingen met een vergelijkbare menukaart.
Let op: dit zijn geen harde regels, maar richtlijnen. De rechter maakt altijd een beoordeling op basis van alle omstandigheden van het geval.
Wat als mijn handelsnaam heel beschrijvend is?
Goede vraag! Een handelsnaam hoeft géén “onderscheidend vermogen” te hebben – in tegenstelling tot merken. Dus zelfs beschrijvende namen zoals “Amsterdamse Fietsenwinkel”, “Knippende Kappers” of “Snel Geregeld” kunnen beschermd zijn als handelsnaam.
Maar: hoe beschrijvender de naam, hoe moeilijker het is om in een conflict aan te tonen dat de ander verwarring veroorzaakt. De rechter zal dan eerder zeggen: tja, die naam is nou eenmaal algemeen.
Toch is bescherming niet uitgesloten: als een beschrijvende naam bekend is geraakt bij het publiek, bijvoorbeeld door jarenlang gebruik of goede marketing, kan er alsnog sprake zijn van verwarringsgevaar.
Wat als de andere partij dezelfde naam eerder is gaan gebruiken?
Dan geldt het principe: wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Degene die als eerste de naam rechtmatig is gaan gebruiken, heeft in principe het sterkste recht. Als jij dus een bedrijf start met een naam die een ander al gebruikt (zelfs als jij hem als eerste registreerde), loop je risico dat je de naam moet wijzigen.
Moet ik iets met domeinnamen of social media-namen?
Domeinnamen en Instagram-accounts zijn op zich geen handelsnamen. Maar als je die naam gebruikt als dé manier waarop je je bedrijf naar buiten presenteert (en mensen jou als zodanig kennen), kan dat wél meetellen. De bescherming gaat dan niet over de domeinnaam zelf, maar over het gebruik als handelsnaam.
Wat kan ik doen als iemand “mijn” naam gebruikt?
Voel je verwarring of merk je dat klanten zich vergissen? Dan kun je meerde stappen ondernemen:
- Check wie de naam het eerst gebruikte.
- Documenteer de verwarring. Denk aan foutieve bestellingen, e-mails, reviews of telefoontjes van mensen die jou verwarren met de ander.
- Neem contact op met de andere partij om het in goed overleg op te lossen.
- Lukt dat niet? Dan kun je juridische hulp inschakelen (zoals van De Clinic).
- Zo nodig naar de rechter stappen en je beroepen op artikel 5 Handelsnaamwet om een verbod te vragen.
En hoe zit het met buitenlandse bedrijven?
Ook bedrijven uit het buitenland kunnen onder voorwaarden beschermd zijn in Nederland. Belangrijk is dan dat hun naam hier voldoende bekend is én verwarring in Nederland te vrezen is.
Tot slot: is het handig om mijn handelsnaam te registreren?
Hoewel het niet verplicht is, is registratie bij de KvK of het als domeinnaam claimen vaak slim. Het helpt bij bewijsvoering en voorkomt dat iemand anders je net voor is. Let wel: registratie alleen is niet voldoende – je moet de naam daadwerkelijk gebruiken.