Volgens art.1 van de Auteurswet is het auteursrecht het recht van de maker iets openbaar te maken of te verveelvoudigen. Maar dit recht van de maker moet in bepaalde gevallen wijken voor het belang van de maatschappij. Dit leidt ertoe dat de auteursrechthebbende in bepaalde gevallen moet toestaan dat anderen zijn werk openbaar maken of verveelvoudigen zonder toestemming te hebben gegeven. Dit zijn de beperkingen op het auteursrecht. De Auteurswet noemt de volgende beperkingen.
Overname uit de pers door de pers (Nieuwsexceptie)
Op grond van art. 15 van de Auteurswet mogen persmedia berichten over actuele onderwerpen overnemen van andere persmedia. Zij mogen dit doen zonder toestemming te hoeven vragen en zonder daarvoor een vergoeding te hoeven betalen.
Citeren
Ga voor mee informatie over citeren naar de pagina Citaatrecht.
Werken openbaar gemaakt voor de openbare macht
Tenzij een auteursrechtvoorbehoud is gemaakt, is op grond van art. 15b van de Auteurswet openbaarmaking en verveelvoudiging van werken die door of vanwege de openbare macht openbaar zijn gemaakt toegestaan. Onder de openbare macht worden alle binnenlandse en buitenlandse publieke instellingen verstaan voor zover zij publieke taken uitvoeren.
Leenvergoedingsrecht
Op grond van art. 15c van de Auteurswet wordt het uitlenen een exemplaar van een werk of een verveelvoudiging daarvan niet als een inbreuk op het auteursrecht gezien voor zover de betreffende exemplaren door of met toesteming van de rechthebbende in het verkeer zijn gebracht. Hiervoor moet dan wel een redelijke vergoeding worden betaald.
Besloten netwerken van bibliotheken
Op grond van art. 15h van de Auteurswet is het toegestaan om door middel van een besloten netwerk een werk beschikbaar te stellen. Het gaat hier om netwerken binnen voor het publiek toegankelijke bibliotheken, musea of archieven die geen (in)direct economisch of commercieel voordeel nastreven. Bedrijsnetwerken vallen hier dus niet onder. Het werk dat via het besloten netwerk beschikbaar mag worden gesteld moet deel uitmaken van de verzameling van de betreffende instelling. Andere werken mogen dus niet op deze manier beschikbaar worden gesteld.
Gehandicapten
Op grond van art. 15i van de Auteurswet is het toegestaan een werk te verveelvoudigen of openbaar te maken voor gebruik door gehandicapten, zolang dit gebeurt in direct verband met de handicap, niet van commerciële aard is en wegens die handicap noodzakelijk is. Gehandicapte personen zijn dan niet afhankelijk van toestemming van de rechthebbende op het werk. Je moet hier bijvoorbeeld denken aan gesproken boeken of boeken in braille. Voor het gebruik hiervan moet aan de rechthebbende wel een redelijke vergoeding worden betaald.
Gebruik voor onderwijs
Op grond van art. 16 van de Auteurswet is het toegestaan ter toelichting van het onderwijs (gedeelten van) een werk zonder toestemming van de auteursrechthebbende openbaar te maken of te verveelvoudigen. Dit geldt alleen voor niet-commerciële onderwijsinstellingen. Die mogen bijvoorbeeld ter toelichting van het onderwijs schooltelevisie laten zien of kopies maken van papieren geschriften. Er moet hierbij wel aan een aantal voorwaarden worden voldaan. Het werk moet rechtmatig openbaar zijn gemaakt en de bron duidelijk worden vermeld. Tevens moet er een redelijke vergoeding voor het gebruik worden betaald.
Ga voor meer informatie over gebruik in het onderwijs naar de pagina: Gebruik in het onderwijs.
Actuele reportage
Op grond van art. 16a van de Auteurswet is het toegestaan een korte opname of weergave te geven of mededeling te doen van een werk in een reportage van een actuele gebeurtenis. Hierbij moet wel de bron worden vermeld.
Kopiëren voor eigen gebruik zonder heffing
Op grond van art. 16b van de Auteurswet is het toegestaan onder bepaalde voorwaarden voor eigen oefening, studie of gebruik enkele exemplaren van een werk te verveelvoudigen. Hierbij gaat het om meer traditionele vormen van verveelvoudigen, zoals overschrijven en naschilderen. De verveelvoudigde exemplaren mogen niet worden afgegeven aan derden.
Kopiëren voor eigen gebruik met heffing
Op grond van art. 16c van de Auteurswet is het toegestaan om zonder (in)direct commercieel oogmerk prive-kopies te maken (denk aan eigen studie, oefening of gebruik), maar hier moet wel een vergoeding voor worden betaald. De kopies mogen niet aan derden worden afgegeven.
Reprorecht
Op grond van art. 16h van de Auteurswet is het toegestaan voor instellingen en ondernemingen om voor intern gebruik een reprografische verveelvoudiging van een werk te maken. Dit is bijvoorbeeld een fotokopie. Hiervoor moet een redelijke vergoeding worden betaald.
Preserveringskopie
Onder bepaalde voorwaarden is op grond van art. 16n van de Auteurswet de verveelvoudiging van een werk toegestaan door voor het publiek toegankelijke bibliotheken en musea of archieven die geen (in)direct economisch of commercieel voordeel nastreven.
Vastlegging voor uitzending
Op grond van art. 17b van de Auteurswet mag de omroeporganisatie die bevoegd is tot uitzending van een werk, dit werk tijdelijk vastleggen zonder daartoe toestemming van de auteursrechthebbende te hebben verkregen.
Eredienst
Op grond van art. 17c van de Auteurswet is er geen toestemming van de auteursrechthebbende nodig voor gebruik van een werk bij gemeentezang en de instrumentele begeleiding daarvan tijdens een eredienst. Het gaat hier om ‘live’ zang en begeleidende muziek.
Afbeelding werken op openbare plaatsen
Op grond van art. 18 van de Auteurswet is onder bepaalde voorwaarden openbaarmaking of verveelvoudiging van afbeeldingen van blijvend aan de openbare weg (of in andere openbare plaatsen) zichtbaar gestelde werken toegestaan. Denk bijvoorbeeld aan afbeeldingen van bouwwerken die worden gebruikt in reisgidsen.
Incidentele verwerking
Op grond van art. 18a van de Auteurswet is het toegestaan een incidentele verwerking van een werk te gebruiken als onderdeel van een ander werk. Het gebruik van deze verwerking moet dan wel van ondergeschikte betekenis zijn. Ga voor meer informatie naar de pagina over incidentele verwerking.
Karikatuur, parodie of pastiche
Op grond van art. 18b van de Auteurswet is het toegestaan een werk te verveelvoudigen of te openbaren in het kader van een karikatuur, pardie of pastiche. Het gebruik moet wel binnen bepaalde grenzen blijven en niet beledigend zijn.
Portretrecht
Ga voor mee informatie over het portretrecht naar de pagina Portretrecht.
Openbare veiligheid en justitie
Op grond van art. 22 van de Auteurswet is het toegestaan om een werk over te nemen ten behoeve van de openbare veiligheid. Ook mag er in het belang van de openbare veiligheid en ter opsporing van strafbare feiten afbeeldingen van welke aard ook door de justitie worden geopenbaard of verveelvoudigd. Denk bijvoorbeeld aan de afbeeldingen van criminelen die worden gebruikt in het programma ‘Opsporing Verzocht’.
Bevoegdheid bezitter, houder en eigenaar van voorwerp van (toegepaste) kunst
Op grond van art. 23 van de Auteurswet mag de bezitter, houder of eigenaar van een teken-, schilder- bouw- of beeldhouwwerk of een werk van toegepaste kunst dat werk verveelvoudigen of openbaarmaken, voor zover dat noodzakelijk is voor openbare tentoonstelling op openbare verkopen van dat werk.
Bevoegdheid kunstenaar na overdracht auteursrecht
Op grond van art. 24 van de Auteurswet mag een schilder na overdracht van het auteursrecht op een bepaald schilderwerk soortgelijke of dezelfde schilderijen blijven maken.