Kom je gegevens over jezelf tegen in een (online) nieuwsartikel en heb je hier geen toestemming voor gegeven? Of heb je toestemming gegeven om onderwerp te zijn van een artikel maar wil je deze later toch intrekken? Goed om te weten is dat in dergelijke gevallen een belangrijk beginsel van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (‘AVG’) om de hoek komt kijken, namelijk: de journalistieke uitzondering.
Op grond van deze uitzondering kennen journalistieke publicaties die persoonsgegevens bevatten een bijzondere vorm van bescherming. Dit heeft als gevolg dat jouw persoonsgegevens niet zonder meer uit de betreffende publicatie weggehaald kunnen worden. Hoe zit dat?
Is de AVG van toepassing?
De AVG is automatisch van toepassing als sprake is van een verwerking van persoonsgegevens. Persoonsgegevens zijn alle informatie die gaat over een geïdentificeerde of identificeerbare natuurlijke persoon. Dit houdt in dat de informatie ofwel direct over iemand gaat, ofwel naar een persoon te herleiden is. Voorbeelden zijn: naam, beroep of woonplaats. Alle handelingen die uitgevoerd worden met persoonsgegevens, van bewerking tot aan verwijdering, houden een verwerking van persoonsgegevens in en worden geregeld door de AVG.
Aan degene van wie persoonsgegevens verwerkt worden (de ‘betrokkene’) kent de AVG in beginsel een aantal rechten toe. Deze rechten zijn onder andere: het recht op inzage, het recht op rectificatie (wijziging), het recht op gegevenswissing en het recht van bezwaar. Daarnaast geldt als het belangrijke uitgangspunt dat wanneer een organisatie jouw persoonsgegevens met jouw toestemming verwerkt, je deze toestemming op een later moment weer kan intrekken.
Journalistieke uitzondering
Binnen het systeem van de AVG bestaat echter een belangrijke begrenzing van deze rechten: de zogenaamde journalistieke uitzondering. Een organisatie kan beroep doen op deze uitzondering als het persoonsgegevens voor uitsluitend journalistieke doeleinden wil gebruiken, met andere woorden als persoonsgegevens wil gebruiken in een journalistieke publicatie. De journalistieke uitzondering wordt ruim opgevat en is daardoor snel van toepassing. Uit de rechtspraak volgt dat de uitzondering niet alleen voor mediaondernemingen, maar voor alle journalistieke activiteiten geldt. Vereist is dat de activiteit een bekendmaking aan het publiek van informatie, mening of idee tot doel heeft en er sprake is van een bepaalde nieuwswaarde. Hoe deze informatie wordt overdragen is daarbij niet van belang. De uitzondering kan gelden voor klassieke krantenartikelen, maar ook voor overige artikelen of blogs met een journalistiek karakter waarin persoonsgegevens zijn gebruikt.
Indien het gaat om een dergelijke publicatie en de journalistieke uitzondering van toepassing is, heeft dit gevolgen voor de toepasselijkheid van de AVG. Wanneer sprake is van verwerking van persoonsgegevens in een journalistieke publicatie, zijn sommigen onderdelen van de AVG niet meer van toepassing. Het doel hiervan is het creëren van een balans tussen de vrijheid van meningsuiting en de bescherming van privacy. Dat enkele regels van de AVG in dit geval niet meer gelden, heeft ook gevolgen voor de rechten van de betrokkene. Op een groot deel van de rechten van zijn rechten kan de betrokkene zich niet beroepen wanneer sprake is van een journalistieke publicatie. Dit houdt in dat een verzoek tot wijziging of verwijdering van het artikel niet ingewilligd hoeft te worden.
Het is bijvoorbeeld mogelijk dat in een journalistiek artikel jouw persoonsgegevens staan vermeld zoals je voor- en achternaam. In zo’n geval heb je als gevolg van de journalistieke exceptie
- Geen recht op gegevenswissing (ook wel: vergetelheid): je kan niet langer verzoeken de persoonsgegevens in het artikel te laten verwijderen
- Geen recht op intrekking: het intrekken van eventueel gegeven toestemming kan niet leiden tot wijziging of verwijdering van de persoonsgegevens in het artikel
- Geen recht op rectificatie: een verzoek tot wijziging van het artikel mag worden geweigerd
- Geen recht van bezwaar: het aantekenen van bezwaar tegen het vermelden van de persoonsgegevens in het artikel is niet langer meer mogelijk
Conclusie
Het is dus goed om te onthouden dat hoewel de AVG bepaalde rechten voor de betrokkene garandeert, meerdere van deze rechten buiten toepassing worden verklaard as het gaat om een artikel met een journalistiek karakter. Dit brengt mee dat het beroep doen op jouw rechten als betrokkene met als doel het verwijderen of aanpassen van de publicatie niet altijd zal slagen.
Een verzoek tot verwijdering of wijziging van een journalistieke publicatie met jouw persoonsgegevens mag de betrokken organisatie weigeren. Heb je hulp nodig bij de beoordeling of dit in jouw geval wel of niet is toegestaan? Dien dan een aanvraag in via het aanvraagformulier.