Auteursrechtelijke bescherming van een geur, smaakt dat naar meer

Bron afbeelding: www.heksenkaas.nl

Zowel geur als smaak hebben een vluchtig, voorbijgaand en onvangbaar karakter. Geur is waarneembaar met het reukorgaan. Een smaak is naast waarneembaar met de smaakpapillen vooral waarneembaar met het reukorgaan. Wat we proeven wordt immers voor een aanzienlijk deel bepaald door wat we ruiken (en zelfs een deel door wat we zien). De Hoge Raad heeft tien jaar geleden al geoordeeld dat er op de geur van een parfum auteursrecht kan rusten.[1] Nu een geur en een smaak overeenkomsten vertonen kan de vraag naar de auteursrechtelijke bescherming van een smaak worden getoetst aan de overwegingen van de Hoge Raad in dit geurarrest.

Geruime tijd voor het geurarrest werd al naar een antwoord gezocht op de vraag over de mogelijkheid van auteursrechtelijke bescherming van een recept.[2] Dat het volgen van een kookrecept kan leiden tot een smakelijke culinaire creatie staat buiten kijf. De vraag is nu of ook de smaak van die culinaire creatie auteursrechtelijke bescherming kan genieten. Hieronder bespreek ik de twee recente Heksenkaas uitspraken over de mogelijkheid van de auteursrechtelijke bescherming van de smaak van Heksenkaas.

 

Levola/European Food Company

European Food Company produceert onder de naam ‘Magic Cheese’ een product waarvan de smaak sterk lijkt op de smaak van het door Levola geproduceerde product genaamd ‘Heksenkaas’. Levola heeft – met het oog op de eventuele mogelijkheid van auteursrechtelijke bescherming van de smaak van ‘Heksenkaas’ – een verzoek ingediend voor het verkrijgen van verlof voor het leggen van bewijsbeslag op alle documenten die betrekking hebben op de totstandkoming van ‘Magic Cheese’ bij de voorzieningenrechter te Den Haag.[3] De voorzieningenrechter verleent het verlof.[4] De voorzieningenrechter stelt: ‘Gelet op het arrest Lancôme/Kecofa (ECLI:NL:HR:2006:AU8940) is voorshands aannemelijk dat er auteursrecht op een smaak kan rusten en dat (de smaak van) het product van verzoekster voldoet aan de vereisten voor auteursrechtelijke bescherming. (…). Levola heeft de inbreuk voldoende gemotiveerd gesteld en de smaak van beide producten stemt tot op zekere hoogte overeen.’[5]

 

Levola/Smilde Foods

Smilde Foods produceert haar imitatie van ‘Heksenkaas’ onder de naam ‘Witte Wievenkaas’. Levola daagt daarom ook Smilde Foods voor de rechter.[6] Levola legt aan haar vordering ten grondslag dat Smilde Foods met het product ‘Witte Wievenkaas’ de smaak van het product ‘Heksenkaas’ zodanig namaakt dat sprake is van een inbreuk op het auteursrecht.[7] Levola stelt dat het voorwerp van bescherming de concreet met de smaakzintuigen waarneembare impressie is die door de combinatie van stoffen wordt opgeroepen.[8] De smaak van ‘Heksenkaas’ draagt volgens Levola een persoonlijk stempel omdat bij het scheppen van de smaak de maker hoogst persoonlijke creatieve keuzes heeft gemaakt.[9] Smilde brengt hiertegen in dat Levola noch heeft gesteld noch heeft bewezen dat de smaak van het product zo origineel is dat deze voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komt.[10] De rechtbank Gelderland zet de relevante rechtsvraag helder uiteen: ‘ Kernvraag in deze zaak is dus of smaak auteursrechtelijk kan worden beschermd’.[11] Om proceseconomische redenen laat de rechtbank de vraag in het midden. Levola heeft nagelaten feitelijk te beschrijven of aanschouwelijk te maken wat de voor auteursrechtelijke bescherming in aanmerking komende vereiste elementen – het eigen, oorspronkelijke karakter en het persoonlijke stempel van de maker – van de smaak ‘Heksenkaas’ zijn. [12]

 

Conclusie

De ‘Heksenkaas’ uitspraken hebben nog geen definitief antwoord gegeven op de vraag naar de mogelijkheid van auteursrechtelijke bescherming van (een) smaak. Tegen de uitspraak van de rechtbank Gelderland is hoger beroep aangetekend bij het gerechtshof Arnhem, waarbij de kernpunten de stelplicht en de bewijslast zijn. De vraag is onder andere of een smaak inderdaad in woorden omschreven dient te worden om getoetst te worden aan het werkbegrip. De conclusies zijn inmiddels gewisseld en in januari 2017 wordt de uitspraak van het gerechtshof verwacht.[13]

[1] HR 16-06-2006, NJ 2006/585. (Lancome/Kecofa).

[2] De rechtbank Breda sloot de mogelijkheid van een auteursrecht op een droprecept niet uit in Rb. Breda 18-12-1990, AMI 1992/1, ro. 3.4. (Droprecepten). De rechtbank Amsterdam oordeelt dat er een auteursrecht rust op bepaalde bonbons in Rb. Amsterdam 09-08-2001, AMI 2001/6, ro. 6. (Da Vinci Bonbons)

[3] Rb. Den Haag vzr. 13-01-2015, IEF 14767, ro. 1.1. (Levola/EFC)

[4] Ibid., ro. 3.1.

[5] Ibid., ro. 2.2.

[6] Rb. Gelderland 10-06-2015, IEF 15013. (Levola/Smilde)

[7] Ibid., par. 3.2.

[8] Ibid., par. 4.1.

[9] In 2007 heeft de heer Voerman, hierna: ‘de schepper’, aan de vooravond van Halloween in de keuken van zijn groentezaak in Twente met een scala aan verse kruiden en specerijen een kaas gecreëerd en tot (het inmiddels geregistreerde woordmerk) ‘Heksenkaas’ gedoopt.

[10] Rb. Gelderland 10-06-2015, IEF 15013, par. 4.2. (Levola/Smilde)

[11] Ibid., ro. 4.4.

[12] Ibid., 4.4 en ro. 4.6.

[13] Ik heb contact opgenomen voor het verdere verloop van de procedure met Allard Ringnalda, verbonden aan het advocatenkantoor Klos c.s. van Levola.